In de Indiase ayurvedische geneeskunde wordt de gedroogde (gom)hars van de tropische wierookboom Boswellia serrata al duizenden jaren gebruikt als krachtige, natuurlijke ontstekingsremmer. In westerse landen groeit de populariteit van voedingssupplementen met (gestandaardiseerd) boswellia-extract, ook omdat boswellia-extract een veelbelovend (en veilig) alternatief is voor paracetamol, NSAID’s (niet-steroïde ontstekingsremmers) en corticosteroïden. Onderzoekers hebben zich bij klinisch onderzoek in eerste instantie gericht op de werkzaamheid van boswellia-extract bij osteoartritis (artrose), maar langzamerhand wordt er ook meer onderzoek gedaan bij andere ontstekingsgerelateerde en immuungerelateerde aandoeningen. Daarbij heeft boswellia-extract antidiabetische, kankerremmende, antidepressieve en antimicrobiële effecten en kan het helpen bij menorragie.
Boswelliazuren (pentacyclische triterpenen, in het bijzonder AKBA en KBA) worden beschouwd als de belangrijkste medicinale bestanddelen in de gomhars van boswellia serrata; deze inhoudsstoffen hebben krachtige ontstekingsremmende, pijnstillende en immunomodulerende effecten. Volgens de Europese Farmacopee is het gehalte AKBA en KBA bepalend voor de kwaliteit van een boswellia-extract. Daarnaast is een boswellia-extract effectiever en werkt het sneller als gebruik wordt gemaakt van een speciale productiemethode die leidt tot een sterk verbeterde intestinale absorptie van AKBA (en andere boswelliazuren) na orale inname.
Indicaties
Osteoartritis (artrose)
Reumatoïde artritis
Sportblessures (zoals acute pijn door overbelasting, verstuiking, tenniselleboog, slijmbeursontsteking, peesontsteking)
De aanbevolen dosering is afhankelijk van het specifieke boswellia-extract (algemene regel: volg de aanwijzingen op de verpakking). Meer informatie over doseringen is te vinden in het artikel ‘Gomhars Boswellia serrata, natuurlijke ontstekingsremmer’.
Interactie
Boswellia kan de bloedglucosespiegel verlagen. Diabetici dienen hier rekening mee te houden.
In-vitro onderzoek suggereert dat boswellia-extract de activiteit van verschillende cytochroom P450 enzymen (CYP1A2, 2C8, 2C9, 2C19, 2D6, 3A4) kan remmen en derhalve kan zorgen voor verhoging van de spiegels van medicijnen, die door deze enzymen worden afgebroken. Tevens kunnen AKBA en KBA de activiteit van de membraantransporters OATP1B3 (organic anion transporting polypeptide 1B3) en ABCC2/MRP2 (ATP-binding cassette subfamily C member 2/multidrug resistance-associated protein 2) beïnvloeden en de opname van medicijnen veranderen die via deze transporters worden opgenomen. De klinische relevantie van deze mogelijke interacties is nog onduidelijk. Het is desondanks aan te raden terughoudend te zijn met boswelliasuppletie (tenzij onder supervisie van een deskundige) bij gebruik van reguliere medicijnen.
Gebruik geen hoge dosering boswellia in combinatie met antistollingsmedicijnen zoals warfarine. Bij twee personen die warfarine gebruikten, leidde inname van boswellia-extract (1200 of 1500 mg/dag) tot verlenging van de stollingstijd, gemeten met INR (International Normalized Ratio). Deze interactie is mogelijk het gevolg van remming van de afbraak van warfarine door CYP2C9. Daarbij kan boswellia-extract de bloedplaatjesaggregatie remmen.
Boswellia kan het immuunsysteem stimuleren en theoretisch de effectiviteit van immunosuppressiva (waaronder cyclosporine, basiliximab, tacrolimus en corticosteroïden) verlagen.
Boswellia-extract en het cytostaticum doxorubicine hebben synergetische activiteit tegen hepatocellulair carcinoom (in-vitro studie).
Boswelliazuren remmen progressie van longfibrose, geïnduceerd door bleomycine en oxidatieve stress door gammastraling, vermoedelijk via remming van 5-LOX (dierstudie).
AKBA verhoogt de gevoeligheid van niet-kleincellige longkankercellen en maagkankercellen voor cisplatine (in-vitrostudies).
Bij tendinopathie (peesontsteking, peesdegeneratie) en ongecompliceerde symptomatische diverticulose/diverticulitis kan boswellia-extract goed worden gecombineerd met curcumine (humane studies).
AKBA in boswellia-extract gaat mogelijk MDR (multidrug resistance) bij ovariumkanker tegen (in-vitrostudie).
De combinatie van boswellia-extract (Boswellia serrata) en citroenmelisse-extract (Melissa officinalis) gaat mogelijk leeftijdsgerelateerde geheugenachteruitgang tegen (humane studie).
Boswelliazuren beschermen tegen doxorubicinegeïnduceerde leverschade en hartinfarct (dierstudies).
Leververvetting en hartremodellering door BPA (bisfenol A) en gammastraling wordt tegengegaan door boswelliazuren (dierstudie).
Boswelliazuren kunnen radiotherapiegeïnduceerde hersenoedeem bij glioblastoma multiforme verlichten (humane studie).
Veiligheid
Bijwerkingen bij gebruik van boswellia-extract komen vrijwel niet voor en zijn vergelijkbaar met bijwerkingen die met placebo worden gezien. Dat boswellia-extracten (waaronder aprèsflex en 5-loxin) zeer veilig zijn, is vastgesteld in preklinische studies (waaronder acute en subacute toxiciteitsstudies bij proefdieren) en humane klinische studies. Uit preklinische toxiciteitsstudies is gebleken dat boswellia-extract veilig is in doseringen die 2000 tot 3000 keer hoger zijn dan de doseringen gebruikt in humane studies.